185,90 €
Prijzen zijn netto, exclusief BTW en verzendkosten
Continue visuele controle
Let op:
Gasmeters zijn uitgesloten van retourrecht en moeten in de meeste gevallen voor gebruik gekalibreerd worden, waardoor de levertijd langer is.
De chemische formule CO2, ook wel CO2 geschreven, staat voor koolstofdioxide, vaak simpelweg kooldioxide genoemd. Kooldioxide is een natuurlijk bestanddeel van de atmosfeer, maar ontstaat ook bij de stofwisseling van mens en dier, bij gistings- en verbrandingsprocessen. Veel frisdranken bevatten kooldioxide dat in water is opgelost en in kleine mate reageert met water tot koolzuur. Bij het openen van de onder druk staande fles komen belletjes vrij en wordt het kooldioxide afgegeven aan de omgevingslucht. Planten hebben kooldioxide, naast water en zonlicht, nodig voor de fotosynthese, waarbij in de plant glucose wordt gevormd en zuurstof aan de omgeving wordt afgegeven.
Kooldioxide is niet brandbaar en chemisch inert – dus reageert nauwelijks. Kooldioxide zelf is niet giftig, maar kan door het blokkeren van zuurstofopname bij hoge concentraties levensbedreigend zijn voor mens en dier. Omdat kooldioxide zwaarder is dan lucht, kan het zich ophopen in kuilen. In de buitenlucht zorgt luchtbeweging door temperatuurverschillen meestal voor voldoende menging met de overige bestanddelen van de lucht.
CO2-meter op werkplekken met verhoogde kooldioxideconcentratie
In werkruimtes waar kooldioxide technisch wordt gebruikt of in grote hoeveelheden vrijkomt bij processen, moet de concentratie continu worden bewaakt met een CO2-meter. Dit geldt bijvoorbeeld voor:
- in wijnkelders, brouwerijen bij gistings- en brouwprocessen
- bij voedselproductie door fermentatie
- in kassen, stallen
- in koelruimtes met CO2-verrijking
- bij de verpakking van voedingsmiddelen onder beschermende atmosfeer met CO2-verrijking.
De CO2-meter kan in deze gebieden niet alleen worden gebruikt om werknemers te beschermen, maar ook om de processen te bewaken. De houdbaarheid van voedingsmiddelen die onder een CO2-beschermende atmosfeer zijn verpakt, is bijvoorbeeld direct gerelateerd aan de CO2-concentratie. De toename van kooldioxide in de lucht tijdens gistings- en fermentatieprocessen geeft ook een indicatie van de voortgang van het proces.
Ook bij installaties voor energieopwekking, waterzuivering en werkplaatsen waar kooldioxide vrijkomt door verbranding of afbraakprocessen, moeten werknemers worden beschermd tegen verhoogde concentraties. Vooral bij werkzaamheden in putten, kuilen, silo's, tanks of ondergrondse leidingen is er verhoogd gevaar, omdat het gevormde kooldioxide zich bij de bodem ophoopt en niet wordt verdund door passerende lucht. Deze risicogebieden moeten voor het betreden worden gecontroleerd met een mobiele CO2-meter. Zelfs een korte neiging in een gistingstank kan tot bewusteloosheid leiden, met mogelijk verstikking als gevolg, omdat de bewusteloze persoon zichzelf niet kan redden! Personen in risicogebieden moeten een CO2-meter met geluidsalarm bij zich dragen. Als tijdens het werk de kooldioxideconcentratie stijgt, gaat het alarm af en kan het risicogebied tijdig worden verlaten.
CO2-meter in woonruimtes, kantoren, scholen, horecagelegenheden, sport- en verzamelruimtes
In gangbare verblijfsruimten ontstaat kooldioxide voornamelijk door de ademhaling van aanwezige personen. Hoe meer mensen in de ruimte, des te sneller stijgt de kooldioxideconcentratie. Een eenvoudige CO2-meter met een signaallamp helpt gebruikers om gericht te ventileren. Als voldoende luchtverversing niet mogelijk is, kan door bouwkundige aanpassingen of aanpassing van het aantal gebruikers de luchtkwaliteit worden verbeterd. Een CO2-meter voor verblijfsruimten moet op ademhoogte worden geplaatst of geïnstalleerd, zodat het goed door de lucht wordt bereikt en zichtbaar is voor gebruikers. Een kleurendisplay met groen-geel-rood evaluaties naast de numerieke weergave is ook van grotere afstand goed zichtbaar en maakt het eenvoudig om de luchtkwaliteit te bewaken. Als het licht van groen naar geel verandert, moet er geventileerd worden. Bij rood licht moet er onmiddellijk voldoende luchtverversing plaatsvinden.
Rook- en uitlaatgascontrole met een CO2-meter
De kooldioxideconcentratie in rook- en uitlaatgassen is een indicator voor de efficiëntie van de verbranding. Als er te veel of te weinig lucht aan het verbrandingsproces wordt toegevoegd, wordt de brandstof niet optimaal benut. Een CO2-meter voor het testen van uitlaatgassen van verwarmingsinstallaties of voertuigen heeft speciale sondes die op bepaalde punten in de uitlaatstroom moeten worden geplaatst.
CO2-meter na brandbestrijding met CO2 als blusmiddel
Kooldioxide wordt gebruikt voor brandbestrijding, zowel in vaste blusinstallaties als in mobiele brandblussers, vooral in elektrische ruimten, serverruimtes en laboratoria, omdat het geen residu achterlaat. Het vrijgeven van kooldioxide kan echter leiden tot een levensbedreigende stijging van de concentratie. Als ruimtes zonder ademhalingsapparatuur worden betreden na blussen met kooldioxide, wordt aanbevolen om de kooldioxideconcentratie in de lucht te controleren met een CO2-meter.
De hoeveelheid kooldioxide in de lucht wordt meestal uitgedrukt in ppm of in volumeprocenten. Ppm staat voor parts per million, oftewel delen per miljoen. In gewicht komt 1 ppm overeen met één milligram per kilogram en in volume met één milliliter per kubieke meter.
1 ppm = 1 mg/kg = 1 ml/m³
De grenswaarden voor de werkplek en aanbevelingen voor de CO2-concentratie in binnenruimtes worden meestal in ppm uitgedrukt. Het meetbereik kan worden beperkt tot de waarden die nodig zijn voor het waarschuwen van gebruikers of voor het aansturen van systemen. Bij veel technische toepassingen worden hogere CO2-concentraties gemeten dan in gewone binnenruimtes. De CO2-meter moet qua meetbereik en type sensor geschikt zijn voor de toepassing.
TRGS 900 Werkplekgrenswaarden – Technische Regel voor Gevaarlijke Stoffen
Het kooldioxidegehalte in onbelaste buitenlucht is ca. 0,038 vol-% en in de uitgeademde lucht van mensen ca. 4 vol-%. Op risicovolle werkplekken mag de concentratie niet hoger zijn dan 0,5 vol.-% of 5.000 ppm voor maximaal 8 uur per dag. Voor korte blootstellingstijden (15-minuten gemiddelde) geldt een overschrijdingsfactor van 2 voor deze werkplekgrenswaarde. Een door de CO2-meter gemeten gemiddelde waarde van 1 vol.-% kooldioxide gedurende 15 minuten is dus toegestaan, mits de belasting daarna weer onder de werkplekgrenswaarde komt.
Hygiënische richtwaarden voor CO2 in binnenruimtes
Al in 1858 definieerde Max von Pettenkofer het kooldioxidegehalte als richtwaarde voor de luchtkwaliteit in gemeenschappelijke ruimtes, omdat dit toen al objectief meetbaar was. Zijn aanbeveling om te ventileren vanaf een kooldioxidegehalte van 0,1 vol-% is ook bevestigd in recentere studies.
Aanbevelingen voor ruimtes met natuurlijke ventilatie
De ad-hoc werkgroep Binnenmilieurichtwaarden van het Federale Milieuagentschap gaf in 2008 op basis van uitgebreide studies de volgende hygiënische richtwaarden:
• < 1.000 ppm CO2 - Hygiënisch onschadelijk - geen maatregelen nodig
• 1.000 ... 2.000 ppm CO2 - Hygiënisch opvallend - ventilatiegedrag verbeteren, luchtverversing verhogen
• > 2.000 ppm CO2 - Hygiënisch onaanvaardbaar - ventilatiemogelijkheden beoordelen en verbeteringen aanbrengen
Classificatie van de luchtkwaliteit in ruimtes met luchttechnische installaties volgens DIN EN 13779
• Tot 800 ppm CO2 - Luchtkwaliteit categorie IDA 1 - Hoge luchtkwaliteit
• > 800 tot 1.000 ppm CO2 - Luchtkwaliteit categorie IDA 2 - Gemiddelde luchtkwaliteit
• > 1.000 tot 1.400 ppm CO2 - Luchtkwaliteit categorie IDA 3 - Matige luchtkwaliteit
• > 1.400 ppm CO2 - Luchtkwaliteit categorie IDA 4 - Lage luchtkwaliteit
Effecten van CO2 in de inademlucht
0,038 vol.-%, 380 ppm - Huidige concentratie in de atmosfeer, oftewel in schone buitenlucht
0,1 vol.-%, 1.000 ppm - Pettenkofer-waarde, aanbevolen richtwaarde voor binnenruimtes zoals kantoren, klaslokalen
0,2 vol.-%, 2.000 ppm - Richtwaarde waarbij in binnenruimtes maatregelen nodig zijn voor betere luchtkwaliteit
0,5 vol.-%, 5.000 ppm - Bij beperkte blootstelling geen invloed op basale lichaamsfuncties, werkplekgrenswaarde AGW voor max. 8 uur per dag.
1 vol.-%, 10.000 ppm - Bij kortstondige blootstelling (15 minuten gemiddelde) toegestaan als werkplekgrenswaarde volgens TRGS.
1,5 vol.-%, 15.000 ppm - Ademhalingsfrequentie stijgt met meer dan 40%
2 ... 3 vol.-%, 20.000 ... 30.000 ppm - Toenemende stimulatie van het ademcentrum, verhoging van ademhaling en hartslag.
4 vol.-%, 40.000 ppm - Normale CO2-concentratie van uitgeademde lucht. Als CO2 in de inademlucht hoger is dan 4 vol.-%, kan het niet meer goed uit het bloed worden verwijderd en hoopt het zich op in het bloed.
5 vol.-%, 50.000 ppm - Doorbloedingsproblemen, hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, oorsuizen, gevaar voor blijvende gezondheidsschade.
8 vol.-%, 80.000 – 100.000 ppm - Bewusteloosheid en dood binnen 30 tot 60 minuten.
> 10 vol.-%, > 100.000 ppm - Dood treedt snel in
De chemische formule CO staat voor koolstofmonoxide, meestal koolmonoxide genoemd. Grote hoeveelheden koolmonoxide ontstaan bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen en biomassa, bij bosbranden en door oxidatie van methaan en andere vluchtige organische stoffen. Naast energieopwekking is het vooral het verkeer dat bijdraagt aan de CO-belasting van de lucht in industriële gebieden. Koolmonoxide is een sterk giftig gas dat de zuurstofopname bij mens en dier belemmert en het zenuwstelsel aantast. Het is kleurloos, geurloos en smaakloos, en veroorzaakt geen prikkeling zoals andere giftige gassen, zoals hoesten of ademnood. Koolmonoxide verbrandt tot kooldioxide. Bij concentraties tussen 12,5 en 75 vol-% ontstaan explosieve mengsels.
Een kabelbrand, defecte geiser of brand in een parkeergarage kan bewoners in gevaar brengen door koolmonoxide-emissie. Zelfs kamers ver van de bron kunnen besmet raken omdat het gas door muren en plafonds kan dringen. Een CO-meter met alarmfunctie waarschuwt tijdig, zodat een ruimte veilig verlaten kan worden.
CO-meter op werkplekken met verhoogde koolmonoxideconcentratie
Koolmonoxide kan vooral in afgesloten ruimtes en nabij verbrandings- of oxidatieprocessen in gevaarlijke concentraties voorkomen. Mensen kunnen dit gas niet waarnemen. Vroeger gebruikten mijnwerkers kanaries, die zeer gevoelig zijn voor koolmonoxide, als waarschuwingssysteem. Als de vogel stikte, was er vaak nog tijd om het gebied te verlaten. Tegenwoordig waarschuwt een CO-meter op de werkplek tijdig. Door de CO-waarden op te slaan en te analyseren kunnen in sommige gevallen maatregelen worden genomen om toekomstige CO-belasting te voorkomen. Het gebruik van diesel- of benzineaangedreven heftrucks, bouwmachines of gasheaters in een afgesloten hal kan al leiden tot levensgevaarlijke concentraties koolmonoxide.
CO-meter in woonruimtes en andere verblijfsruimtes
Regelmatig komt het in het nieuws dat mensen overlijden door koolmonoxidevergiftiging in tuinhuisjes of woningen. De schoorsteenveger controleert regelmatig de werking van verwarmingsinstallaties, maar kan speciale weersomstandigheden en andere toekomstige veranderingen niet voorzien. In de hittegolf van juli 2019, met temperaturen boven de 42 graden in Noordrijn-Westfalen, waren er veel ongevallen met koolmonoxide. Door de extreme hitte konden de gassen van geisers binnenshuis blijven hangen. Dit onjuiste gasafvoerprobleem kan verergerd worden door klimaat- en afzuiginstallaties. In verwarmde gebouwen waar geisers, gasdoorstroomverwarmers of houtkachels zijn geïnstalleerd, moet de koolmonoxideconcentratie in de lucht continu worden gemeten met een CO-meter. Ook in tuinhuisjes en andere ruimtes die slechts af en toe worden verwarmd of waar andere verbrandingsapparaten worden gebruikt, zoals stroomgeneratoren of propaangasverwarmers, helpt een CO-meter om tijdig gevaar door te hoge CO-concentraties te detecteren. Vooral in slaapkamers moet de CO-meter, net als rookmelders, een geluidsalarm hebben.
Ook bij het roken van tabak en waterpijp ontstaat koolmonoxide. In shisha-lounges, waar meerdere waterpijpen tegelijkertijd worden gebruikt, leidt dit volgens de BGN (Bedrijfsvereniging voor Voedsel en Horeca) steeds vaker tot koolmonoxidevergiftigingen. Het koolmonoxide ontstaat door de brandende kooltjes. Hamburg was de eerste Duitse deelstaat die op de toenemende gevallen van vergiftiging reageerde door te eisen dat shisha-lounges luchttechnische installaties en CO-meters hebben.
Rook- en uitlaatgascontrole met een CO-meter
De koolmonoxideconcentratie in rook- en uitlaatgassen is een indicatie van onvolledige verbranding. Voor verwarming, voertuigen, motoren en kleine verbrandingsapparaten zoals kettingzagen en grasmaaiers zijn er maximale emissiegrenswaarden voor de CO-concentratie in uitlaatgassen. Het naleven van deze grenzen kan worden gecontroleerd met een speciale CO-meter, die niet alleen de luchtkwaliteit helpt te verbeteren, maar ook hints geeft over brandstofgebruik en onderhoud.
CO-meter tijdens en na reddingsacties
Brandweerlieden en hulpverleners moeten in gesloten ruimtes of slecht geventileerde gebieden met koolmonoxidegevaar een mobiele CO-meter bij zich dragen om zelf gevaar te vermijden. Zo’n CO-meter voor hulpdiensten waarschuwt vaak niet alleen met geluid, maar ook met trillingen, zodat de waarschuwing zelfs bij lawaai en afleiding effectief is.
De Duitse wettelijke ongevallenverzekeraar DGUV heeft in 2015 een informatieflyer uitgebracht over dit onderwerp. Het flyer nr. 07 van de afdeling "Brandweer en hulporganisaties" heeft de titel "Gebruik van koolmonoxidewaarschuwers bij brandweer en hulporganisaties" en is gratis beschikbaar als PDF.
Hieronder volgt een overzicht van belangrijke koolmonoxidewaarden om de beschikbare meetbereiken van een CO-meter en de gemeten waarden beter te begrijpen. De bovengrenzen en hun beoordeling zijn grotendeels ontleend aan de vfdb-richtlijn 10/03 “Schadelijke stoffen bij branden”. De vfdb is een vereniging ter bevordering van de veiligheid voor de dagelijkse gevaren en industriële samenleving. Een CO-meter voor persoonsbescherming moet voldoende gevoeligheid hebben in het lagere bereik en één of twee alarmdrempels hebben.
Koolmonoxideconcentratie in de ademlucht en het effect ervan
0,2 mg/m³ / 0,16 ppm - Jaarlijkse gemiddelde waarde bij geselecteerde meetpunten van het Bundesumweltamt
10 mg/m³ / 8,6 ppm - hoogste 8-uur gemiddelde waarde in de buitenlucht volgens de Duitse verordening voor luchtkwaliteit
23 mg/m³ / 20 ppm - 8-uursgrenswaarde volgens EU Richtlijn 2017/164
35 mg/m³ / 30 ppm - Waarschuwingsgrens voor hulpdiensten
75 mg/m³ / 60 ppm - Grenswaarde voor de werkplek als 15-minuten korte-termijnwaarde, ventileren
117 mg/m³ / 100 ppm - 15-minuten grenswaarde volgens EU Richtlijn 2017/164
250 mg/m³ / 200 ppm - Gevaarlijke grens voor hulpdiensten
375 mg/m³ / 300 ppm - Ernstige vergiftigingsverschijnselen zoals hartslagverlaging
500 mg/m³ / 400 ppm - Uitgesproken vergiftigingsverschijnselen na 2 tot 3 uur
625 mg/m³ / 500 ppm - Grens voor hulpdiensten, middelmatige vergiftiging na 10 tot 20 minuten
1.250 mg/m³ / 1.000 ppm - Potentieel dodelijk na 2 uur
1.875 mg/m³ / 1.500 ppm - Dood na één uur inademing
3.750 mg/m³ / 3.000 ppm - Ernstige vergiftiging na enkele minuten
10.000 mg/m³ / 8.000 ppm - Directe dood
