Colorimeter

Voordat verschillende colorimeters worden vergeleken, is het belangrijk vast te stellen welke functies en eigenschappen noodzakelijk zijn voor de beoogde toepassing en welke kenmerken extra voordelen bieden. De volgende vragen kunnen hierbij helpen:

• Welke kleurfilters moet de colorimeter hebben?
  Is filtering op rood, groen en blauw voldoende voor kleurbepaling, of is een meer gedetailleerde of alternatieve filtermethode nodig?


• Welke lichtbron moet worden gebruikt?
  Veel colorimeters werken met een standaardlichtbron, maar sommige modellen bieden de mogelijkheid om kleuren onder verschillende lichtbronnen te meten.


• Hoe groot moet de meetopening zijn?
  Voor zeer kleine of gebogen monsters moet de meetopening zo klein mogelijk zijn om te zorgen dat alleen het door het monster gereflecteerde licht de sensor bereikt.


• In welk formaat moet het resultaat worden weergegeven?
  Om kleuren correct vast te leggen bij bestellingen, moeten leverancier en klant hetzelfde kleurensysteem hanteren. Er zijn verschillende definities voor tinten, witheid en lichtkleuren, en deze kunnen niet eenvoudig worden omgerekend. Het is dus essentieel te controleren welke kleurruimten de colorimeter kan gebruiken.


• Moet gebruik worden gemaakt van opslag en interfaces?
  Vooral bij frequente metingen en documentatie binnen kwaliteitsborging is het handig als meetgegevens direct naar computerprogramma's kunnen worden overgebracht.


• Is speciale software gewenst?
  Sommige colorimeters worden geleverd met speciale software om de interpretatie en documentatie van metingen te vereenvoudigen.


• Kan de colorimeter worden gekalibreerd?
  Om ervoor te zorgen dat metingen nauwkeurig en vergelijkbaar zijn, moeten colorimeters kalibreerbaar zijn. Sommige modellen kunnen door de gebruiker met kleurstandaarden worden gekalibreerd, terwijl andere zichzelf regelmatig automatisch kalibreren.


• Moeten directe kleurvergelijkingen worden uitgevoerd?
  Als het de bedoeling is om monsters met een kleurstaal te vergelijken, is het handig om een colorimeter te gebruiken met functies voor referentiewaarden en kleurdifferentiemetingen. De kleurstaal fungeert dan als referentiewaarde waarmee verschillen worden aangegeven.

De kleur van licht beïnvloedt niet alleen hoe wij de kleuren van verlichte objecten waarnemen. Lichtkleur kan, in combinatie met lichtintensiteit en de omgeving, een stimulerend of juist kalmerend effect hebben. Thuis, op de werkplek, op scholen, in ziekenhuizen of verpleeghuizen kan gerichte planning van kunstmatige verlichting vaak de kwaliteit van verblijf en productiviteit verbeteren.

Ook planten en dieren worden beïnvloed door het type kunstmatige verlichting. Bij bepaalde planten kan bijvoorbeeld via de lichtkleur specifiek het bladgroei of juist de bloei worden gestimuleerd. Een colorimeter voor lichtkleuren kan, naast de tristimuluswaarden X, Y en Z, vaak ook parameters zoals verlichtingssterkte, kleurtemperatuur, luminantie en de golflengte van het licht meten.

Er zijn colorimeters die exclusief of aanvullend de witheid van materialen kunnen meten. Witheid is van groot belang bij materialen die een coating krijgen, vooral in de druk-, verpakkings- en papierindustrie. Ook bij consumptiegoederen, serviesgoed, sanitair, schakelaars en stekkerdozen is het essentieel dat de wittinten van een productlijn consistent zijn, om klachten te voorkomen.

De witheid, bepaald volgens ISO-norm of CIE-norm, kan niet direct worden vergeleken of omgerekend. Daarom is het belangrijk dat bij de keuze van een colorimeter wordt gecontroleerd of het apparaat witheid volgens de vereiste norm kan weergeven.

Kleuren kunnen worden bepaald door middel van vergelijkingskleuren in een kleurenwaaier of via een kleuruimtesysteem. Zowel bij kleurenwaaiers als kleuruimtesystemen bestaan er verschillende standaarden. Om effectief over een specifieke kleur te kunnen communiceren, moeten beide partijen hetzelfde kleurmeetsysteem gebruiken.

Kleurenwaaiers worden vaak gebruikt door architecten en schilders om kleuren af te stemmen voor gevelonderdelen of interieurontwerpen. Kleurenwaaiers zijn per definitie beperkt in de selectie van beschikbare kleuren, maar helpen snel passende lakken en verfkleuren te identificeren. Zo heeft de Deutsche Bahn bijvoorbeeld een eigen kleurkaart voor staalconstructies, waarbij de kleuren zijn voorzien van een speciale glanseffecten door ijzerglimmer.

In tegenstelling tot kleurkaarten kunnen de digitaal ontwikkelde kleuruimtesystemen vrijwel een oneindig aantal kleuren weergeven. Elke kleur wordt daarbij gekarakteriseerd door zijn positie binnen het kleuruimtesysteem. Colorimeters meten de kleurcomponenten en geven de kleur weer als een coördinaat in de assen van de kleuruimte. Dit meetprincipe stelt colorimeters in staat om niet alleen de kleur te bepalen, maar ook numeriek aan te geven hoe groot de afwijkingen zijn ten opzichte van een referentiekleur. Hierdoor kunnen aanpassingen in het kleurproces veel gerichter worden uitgevoerd.