Data Logger

Ne tür bir data logger'a ihtiyacınız var / Satın alma aşamasında karar desteği
Müşteri olarak her zaman 0212 471 11 47 nolu PCE Teknik Cihazlar teknik danışma hattını arayabilirsiniz. Çalışma arkadaşlarımız, uygulamanız ile ilgili size belirli sorular sorarak en uygun ürünü tavsiye edecektir.

Aşağıda data logger seçerken ya da satın alırken dikkat etmeniz gereken şeyleri bulabilirsiniz.

Data logger seçim kriterleri:
- Hassasiyet / tekrarlanabilirlik
- Ölçüm hızı
- Pil ömrü
- Yazılım
- Ek maliyetler
- Servis / teknik destek

Hassasiyet / tekrarlanabilirlik

Ölçüm uygulaması için uygun bir hassasiyetin seçilmesi gerekir. Örneğin, bir ofisin uzun süreli izlenmesi için gereken hassasiyet, soğuk zincir koşullarına uyulmasının izlenmesi için gereken hassasiyete kıyasla daha küçük bir rol oynar. Bu nedenle, seçilmesi gereken hassasiyet, uygulama türüne ve ölçüm parametresine bağlıdır. Ölçüm parametresi söz konusu olduğunda da veri toplama için kullanılan sensörlerle ilgili önemli farklılıkların göz önünde bulundurulması gerekir. Örneğin, data logger kullanılan ses ölçümleri dış etkenlerden kolaylıkla etkilenebilir, ölçüm değeri data logger'ın sensör teknolojisi epey hassas olsa bile kolaylıkla bozulabilir. Işık ve radyoaktivite ölçümlerinde yaygın olarak kullanılan sensörler de çok hassas değildir (ışık: ±%3, Geiger-Mueller tüpü ±%20). 

Data logger hassasiyeti söz konusu olduğunda aşağıda yer alan iki faktörün de göz önünde bulundurulması gerekir:

1- Genelde data logger'da bulunan farklı sensörlerin tüm ölçüm aralığındaki hassasiyetleri aynı değildir. Çoğu durumda belirtilen hassasiyetin hangi ölçüm aralığını ifade ettiğini gösteren bir eğri diyaframı yer alır (örn. bağıl nem: 20 ... 90% bağıl nem ölçüm aralığında ±%1.5; bu ölçüm aralığının dışında ±%2.5 bağıl n.o). Yüksek kaliteli data logger'a ihtiyaç duyulması halinde data logger üreticisi ya da özel bir laboratuvar tarafından buna göre bir data logger ayarlanabilir. 

2- Data logger'ın tekrarlanabilirliği muhtemelen en önemli faktördür. Hassas bir data logger, yüksek tekrarlanabilirlik ve üretilebilirlik ile nitelendirilir. Kısaca açıklamak gerekirse tekrarlanabilirlik, ölçümü gerçekleştiren kişinin karşılaştırılabilir koşullar altında aynı data logger'ı kullanarak neredeyse aynı ölçüm sonucunu alması anlamına gelir. Tekrarlanabilirlik ise aynı data logger ile ölçüm gerçekleştiren farklı kişilerin karşılaştırılabilir koşullar altında neredeyse aynı sonucu alması anlamına gelir. Data logger satın alırken data logger'ın hassasiyetinin yanı sıra tekrarlanabilirlik ve üretilebilirlik ile ilgili bilgilerin yer alıp almadığını görmek için lütfen data logger'ın teknik özelliklerine göz atın.

Data logger örnekleme hızı
Özellikle data logger’lar için ayarlanabilir örnekleme ya da kayıt hızı (veri toplama hızı, 100/s, 10/s, 1/s, 1/dk gibi) son derece önemlidir. Hava nemi gibi yavaş bir şekilde değişen ölçüm parametreleri için çok düşük örnekleme hızı mantıklı bir seçenek olmayabilir. Bu durumda 1/dk örnekleme hızı daha uygun olacaktır. Öte yandan, data logger kullanılarak makine titreşimi kaydedildiğinde örnekleme ya da kayıt hızı epey yüksek (örn. 1000 Hz) olmalıdır. Ancak, yüksek örnekleme hızı için yüksek hafıza kapasitesi ve güçlü şarj edilebilir pil gereklidir.

Data logger pil ömrü
Genelde data logger’lar uzun bir süre boyunca veri toplama işlemi gerçekleştirdiğinden data logger güç kaynağı satın alma sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli bir kriterdir. PCE Instruments, örnekleme hızının ayarlanmasını sağlayan bir araç içeren birçok data logger ile birlikte yazılım sunar. Bu araç, data logger’ın maksimum kayıt süresini de gösterir (örn. 200 gün). Yapılan ayarlara göre data logger’ın 300 gün boyunca kayıt yapabilmesi bile mümkün olabilir. 

Yazılım
Genelde data logger modelleri çeşitli analiz yazılımları ile mevcuttur. Data logger satın alırken yazılımın en azından ölçüm verilerini bilgisayardaki MS Excel’e aktarabildiğinden emin olun. Data logger ile birlikte verilen standart bir yazılım, ölçüm verilerinin analiz edilmesi için kullanılabilir. PCE Instruments, data logger için ölçüm verilerinin grafik olarak analiz edilebildiği bir yazılım da sunabilir. Data logger’ın ölçüm parametrelerini ayarlama imkanına ek olarak bu tür bir yazılımda bazı analiz fonksiyonlarının yanı sıra kullanıcının rapor oluşturmasını (meslektaşlar, müşteriler vb. için) sağlayan raporlama fonksiyonu da bulunur. Data logger’ı satın alacak kişi, işlevselliğin yanı sıra data logger’ın uyumluluğu ve modernliğini de göz önünde bulundurmalıdır. Data logger yazılımının bilgisayarınızın işletim sistemi ile uyumlu olduğundan ve data logger yazılımının güncel sürümünü indirebileceğiniz bir yazılım indirme kısmı sunduğundan emin olun.

Ek maliyetler

Data logger uygulamasına bağlı olarak cihazın kalibre ya da yeniden kalibre edilmesi gerekebilir. ISO kılavuzunuzun data logger'ın düzenli olarak kalibre edilmesini şart koşması durumunda düzenli maliyetleri göz önünde bulundurmanız gerekecektir. Bunun haricinde, data logger sensörünün kayma nedeniyle teknik özelliklerde belirtilen değerin dışında olması da söz konusu olabilir. Bu durumda data logger'ın yeniden ayarlanması gerekir. Bu nedenle, ek maliyetler ortaya çıkacaktır. Sensör, pil, şarj edilebilir pil vb. için onarım ve yedek parça maliyetlerini hesaplamanıza gerek yoktur. 

Servis / Teknik destek
Servis ve destek, doğru bir data logger seçiminde göz önünde bulundurulması gereken bir diğer önemli noktadır. Şüphesiz ki bir şirketin performansı dışarıdan yargılanamaz. Nihayetinde kendinize sormanız gereken şey önümüzdeki birkaç yıl içinde data logger ya da yedek parçaları için teknik destek alıp alamayacağınızdır. PCE Instruments’ı arayın ve teknik destek sağlayan ya da satış bölümünde yer alan çalışma arkadaşlarımızdan biriyle konuşun. PCE Instruments‘ın 1999 yılından beri dünya çapındaki şirket ağına verdiği danışmanlık ve güvenin kalitesi ile ilgili çıkarımda bulunun

Bazı data logger modelleri, deniz ya da hava taşımacılığında tek kullanımlık cihazlar olarak kullanılırken bazı modeller de endüstriyel üretimde ya da tarımda ölçüm ve izleme işlemleri için kullanılır. Tüm data logger modelleri kalibre edilmiş olarak teslim edilir, ancak, özellikle nem sensörlü data logger modellerde zamanla kaymalar meydana gelebilir. Bu nedenle, uygulama bağlı olarak yeniden kalibre edilebilen data logger’lar tercih edilebilir. Kalibre edilebilen data logger’lar opsiyonel olarak kalibrasyon kitleri ile düzenli olarak yeniden kalibre edilebilir ya da laboratuvar kalibrasyonu ve sertifikası için düzenli aralıklarla üreticiye gönderilebilir.

 

Hemen hemen her kullanım alanı için çeşitli data logger modeli mevcuttur. Aşağıdaki metinde data logger’lara ilişkin bazı bilgiler ve uygulamalar ele alınmıştır:

Genel
Data logger, belirli bir süre boyunca sıcaklık, gerilim vb. gibi ölçüm verilerini kaydedebilen ölçüm cihazlarıdır. Data logger, programlanabilir bir işlemci, hafıza, arayüz ve sensörlerin bağlanması için bir ya da birden fazla giriş kanalından oluşur. Data logger genelde pil ya da şarj edilebilir pil ile çalışır. Gerçekleştirilen ölçümde ölçüm verileri sensör aracılığıyla kaydedilir. AD dönüştürücü ile bu veriler depolamaya uygun verilere dönüştürülerek depolama ortamında kaydedilir. Bu depolama ortamı hafıza kartı, EEPROM, sabit disk ya da başka bir şey olabilir. Depolama ortamı pilin bitmesi gibi bir durumda olası veri kaybını önleyebilir. Toplanan veriler arayüz (seri port, USB, LAN, Bluetooth) aracılığıyla okunur ve yazılım kullanılarak değerlendirilir. Bu arayüzlerden biri aracılığıyla data logger ile ilgili bazı özellikler (ölçüm başlama ve bitiş zamanı, ölçüm aralıkları vb) yapılandırılabilir. İstenen ölçüm parametrelerine göre data logger aynı anda birden fazla sensörü bağlamak için bir ya da birden fazla kanala sahip olabilir.

Data logger, ölçüm parametresinin uzun süreli kaydının yapılması gereken her yerde çalışanların devamlı olarak ortamda bulunması gerekmeden kullanılır. Bu nedenle data logger, özellikle saha deneylerinde, nakliye izlemede (kamyon taşımacılığı gibi), gıda endüstrisinde yapılan deneylerde, hata analizinde (sistemde dalgalanan voltajlar için), kalite çalışmalarında, eğitimde ve araştırma ve geliştirmede kullanılabilir.

Kullanım
Tüm data logger modelleri öncelikle veri kablosuyla bilgisayara bağlanarak Windows uyumlu yazılım aracılığıyla yapılandırılır (gerçek zamanlı, ölçüm hızı, başlatma zamanı, durdurma zamanı vb.). Ancak, tüm data logger modellerinin bu ayar seçeneklerine sahip olmayabileceğini dikkate alarak ürünlerin teknik özelliklerini ve kullanım kılavuzlarını dikkatli bir şekilde inceleyin. Yapılandırma işleminin ardından data logger ölçüm noktasına yerleştirilir ve data logger otomatik olarak çalışmaya başlar (bazı modellerin manuel olarak başlatılması gerekir). 

Data logger, ölçüme başladıktan sonra elde edilen ölçüm değerleri dahili olarak kaydedilir. Belirlenen kayıt aralığına ulaşıldığında ya da hafıza dolduğunda data logger kapanır. Ardından, data logger, elde edilen verilerin okunması ve değerlendirilmesi için bilgisayara bağlanabilir.

Tüm data logger modelleri için opsiyonel olarak fabrika kalibrasyon sertifikası, ISO kalibrasyon sertifikası, DAkkS sertifikası gibi çeşitli sertifikalar temin edilebilir. Genelde şirket içi ISO kılavuzunda hangi data logger’ın ya da hangi parametrenin düzenli olarak kalibre edilmesi gerektiği belirtilir.

 

Nem ölçüm parametresi ile ilgili bilgi
Ölçüm cihazlarında bulunan çeşitli sensörlerde zamanla kayma yaşanabileceğini lütfen unutmayın. Özellikle nem sensörleri, bu tür durumlardan etkilenir. Zamanla sensörlerde oluşan kaymadan hassasiyet de etkilenir. Bazı data logger modelleri belirli bir kullanım süresine göre kalibre edilmiştir (yaklaşık 2 yıl). Belirtilen bu süre dahili pil ömrü ile aynıdır. Bu süre bitiminde cihaz artık kullanılamaz.

Data logger’ların kalan diğer modellerinde isteğe bağlı bir nem standardı ile yeniden kalibrasyon mümkündür. Data logger, DIN ISO 9000’e göre kalibre edildiğinden yıllarca kullanılabilir. Böylece, data logger’ı şirket içi ISO test cihazı havuzuna eklenebilir ve yıllık yeniden kalibrasyon için PCE Instruments’a ya da akredite edilmiş herhangi bir test laboratuvarına gönderilebilir.

Not: Çok kanallı bir data logger kullanırken maksimum depolama kapasitesinin her bir giriş kanalı için geçerli olduğunu lütfen unutmayın. Örneğin, 4 kanallı bir data logger kullanıyorsanız mevcut maksimum kapasite dörde bölünür (hafıza kapasitesi 32000 bayt ise her bir kanal için 8000 bayt). 

Data logger yapılandırma
PCE markalı data logger’lar yapılandırılabilir:

Ölçüm teknolojisi üreticisi PCE Instruments’ın en önemli hizmetlerinden biri de esnekliğidir. Talep üzerine data logger, ölçüm parametresi, çıkış ve aktarım türü gibi özellikler açısından müşteriye özel olarak yapılandırılabilir. Örneğin, PCE, güç kaynaklarını giriş voltajlarına uyarlayarak değiştirilen data logger’lar oluşturabilir. 

Çeşitli ölçüm parametresi için data logger
Data logger’da en sık kullanılan fonksiyonlardan biri sıcaklık ve nem ölçümüdür. Kullanışlı tasarımı sayesinde data logger’ın kullanımı kolaydır. Kullanıcı, ölçümün başlangıcını ve kayıt aralığını belirleyebilir ve kaydedilen ölçüm değerlerini yazılım ile bilgisayara aktarabilir. Sıcaklık ve nem verileri grafiksel olarak görüntülenebilir. Data logger genelde lityum pil ile çalışır ve su ve kire karşı dayanıklıdır. Yeni data logger modelleri kablosuzdur ki bu da cihazın kullanımını kolaylaştırarak ölçüm işleminin ardından neredeyse anında veri aktarımı sağlar. Çoğu data logger’da verilerin görüntülendiği renkli ekranlar bulunur.

Sıcaklık ölçüm aralığı genelde çok geniş bir aralığı kapsar ve eksi değerlerden sıfırın üzerindeki çok yüksek sıcaklıklara kadar olan sıcaklıkları içerir. Ölçüm hem °C hem de °F olarak gerçekleştirilebilir. Çoğu data logger modelinde dahili sensör mevcuttur, ancak, çoğu zaman çiğ noktası ölçümü gibi ek ölçümlerle birlikte çeşitli sıcaklık ve nem ölçümü gerçekleştirmek için harici bir sensör kullanılır. Data logger, depo, sera vb. gibi kapalı alanlarda, çeşitli çalışma ve yaşam alanlarında kullanılır.

Data logger’ın ilginç bir uygulama alanı da çevre koşullarının ve mağaralardaki değişikliklerin incelenmesi ile ilgilidir. Bununla birlikte, gerçekte iklimi hangi faktörlerin etkilediğini ve hangi değişikliklerin bizi beklediğini tam olarak bilmekten hâlâ çok uzağız. Mağaralar, bu tür araştırmalar gerçekleştirmek için ilginç alanlardır çünkü dış hava koşullarından farklı olarak kendi sıcaklık ve nem koşulları mevcuttur. Data logger yardımıyla mağaraların içindeki koşullar incelenebilir ve dışarıdaki hava değiştiğinde meydana gelen değişikler gözlemlenebilir.

Bu tür amaçlar için diğer ölçüm cihazlarının aksine data logger’ın avantajı suya ve yüksek neme dayanıklı olması ve toprakta ya da diğer zorlu koşullarda çalışabilmesidir. Yüksek dağlar, denizin derinlikleri ya da yağmur ormanları gibi ulaşılması zor yerlerde pek çok araştırma gerçekleştirilebilir. Küçük ama sağlam data logger, insanların bilinmeyenleri keşfetmesine ve iklim değişikliği, sıcaklık, nem, basınç, yağış vb. arasındaki ilişkileri gözlemleyip izlemelerine imkan tanır. Data logger ile ağaç dikmek için en uygun zamanı belirlemek mümkündür. Koşulların dikim için elverişli olup olmadığı, havanın değişimi ve sıcaklık dalgalanmalarının ne sıklıkla meydana geldiğine ilişkin bir fikir edinmek için düzenli ölçümler gerçekleştirilebilir.

Data logger, hız ve titreşim ölçüm cihazlarına karşı güçlü bir rakip haline gelmiştir. Kullanışlı ve kullanımı kolay data logger’ın avantajı, çok hızlı veri toplama imkanı sunmasıdır. Data logger ile yüksek frekansta titreşim ölçümleri yapılabilir ve bu ölçüm üç eksende gerçekleştirilebilir. Bazı data logger’lar sıcaklık ve basınç ölçümü için ek sensörlerle donatılmıştır.

Normalde data logger çok küçük boyutlardadır ve hafiftir. Buna rağmen, yüksek miktarda veri kaydedebilir. Yapılandırılabilir yazılım sayesinde kullanıcı ölçümün ne zaman başlayacağını ve ne kadar süreceğini belirleyebilir ve verileri analiz edebilir.

Data logger, yapılandırmanın ardından uygun bir yere monte edilir ve çalıştırılır. Ölçümden sonra elde edilen sonuçlar bilgisayara yüklenebilir ve analiz edilebilir. Data logger’ın başka bir uygulama alanı da elektrik sinyalleri alanındadır. Data logger, bilgisayardan bağımsız olarak çalıştığından ve ölçüm verileri bilgisayarda uzun süre saklanabildiğinden kullanıcı ne kadar güç tüketildiğine dair bir fikir edinebilir. Data logger kullanılarak her bir güç girişi dengesizlik durumunda güç kaynağını dengelemek için kontrol edilebilir. Böylece, aşırı gerilim riski önemli ölçüde azaltılabilir.

 

Blok zinciri merkezi olarak bir sunucu yerine blok zincirinin tam kopyaları şeklinde farklı konumlardaki pek çok farklı bilgisayarda merkezi olmayan bir şekilde depolandığından yeni ya da hatalı bir veri kaydının oluşturulması ya da mevcut bir veri kaydının manipüle edilmesi ancak blok zincirine katılan çok sayıda bilgisayarın onayıyla mümkün olur. Blok zincirinin tasarımına bağlı olarak bu tür hatalı ya da manipülatif bir onay ancak çok yüksek bir teknik ve finansal amaç doğrultusunda verilebilir ve bu onayın verilmesi merkezi olarak depolanan bir veritabanının manipülasyonundan son derece daha zordur.

Bu arttırılmış güvenlik, örneğin mülkiyet iddialarını kanıtlamak için dijital para birimleri alanında ya da farklı taraflar arasındaki sözleşmelerin notorler gibi bağımsız üçüncü taraflara ihtiyaç duymadan blok zincirindeki ilgili akıllı sözleşmeler aracılığıyla yürütülebildiği “Smart Contract” (Akıllı Sözleşmeler) alanında kullanılır.

Bir diğer olası uygulama ise üretim ya da tedarik zinciri alanında proses ya da nakliye verilerinin kurcalamaya karşı korumalı ve şeffaf bir şekilde depolanmasıdır. Bu bağlamda bir blok zinciri data loggerdan söz edilebilir. Blok zinciri data logger, bilginin izlenebilirliği ve geçerliliği için önemli olan iki farklı unsuru bir araya getirir. Bir yandan, ekipmana bağlı olarak blok zinciri data logger sıcaklık, nem, titreşim, basınç ya da ışık gibi çeşitli verileri ölçüm değeri ve zaman damgasıyla kaydeder ve diğer yandan bu verilerin yalnızca data loggerın kendisinde merkezi olarak değil, aynı zamanda blok zincirinde merkezi olmayan şekilde depolanmasını sağlar.

Böylece, blok zinciri üzerinden şeffaf bir şekilde alınabilen ölçüm veri kayıtları oluşturulur. Örneğin, tedarik zincirleri alanında ürünlerin taşınması ya da depolanması sırasında kararlaştırılan ve gerekli özelliklerin dışında kalan çevre koşullarının hangi zamanlarda nasıl meydana geldiği doğrulanabilir hale gelir. Örneğin, gıda ya da ilaç taşımacılığı alanında soğuk zincirler önem arz ediyorsa blok zinciri data logger bu soğuk zincirlerin kesintiye uğrayıp uğramadığını, kesintiye uğradıysa bunun ne zaman olduğunu ve sorunların kimin sorumluluğunda meydana geldiğini kanıtlamak için kullanılabilir.